صورت ماه‌مانند با تجمع چربی در دو طرف صورت همراه است و اغلب مربوط به چاقی کلی بدن است و مشکلی جدی به حساب نمی‌آید، اما گاهی ممکن است ناشی از «نشانگان کوشینگ» باشد که مربوط به افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول در بدن است.
تجمع چربی در صورت ممکن است به حدی باشد که نتوان گوش‌ها را از جلوی صورت دید و گردن نیز گردتر به نظر برسد.
هورمون کورتیزول از غدد فوق‌کلیوی یا آدرنال آزاد می‌شود که در بالای کلیه‌ها در دو طرف بدن قرار می‌گیرند. زیادی میزان هورمون کورتیزول که هیپرکورتیزولیسم نامیده می‌شود ناشی از تولید بیش از حد هورمون تحریک‌کننده غدد فوق‌کلیوی یا آدرنال یا ACTH باشد که از غده هیپوفیز در مغز ترشح می‌شود. تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم در غده فوق‌کلیوی هم ممکن است به افزایش هورمون کورتیزول بینجامند و بالاخره برخی زا تومورهای در اندام‌های دیگر از جمله تومورهای ریه، لوزالمعده و تیموس با تولید مقدار زیاد ACTH میزان کورتیزول را بالا می‌برند.
افزایش کورتیزول در بدن ممکن است منشا خارجی داشته باشد و به استفاده درازمدت از داروهایی استروئیدی یا کورتونی مانند پردنیزون مربوط باشد که در بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌های خودایمنی تجویز می‌شوند.
در همه این بیماری‌ها افزایش کورتیزول در بدن با تجمع چربی در سر و گردن ممکن است صورت ماه‌مانند را به وجود آورد. اندازه‌گیری میزان کورتیزول در خون یا ادرار و سایر آزمایش‌ها مانند ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن می‌توانند این افزایش را ثابت و علت آن را پیدا کند.
اگر تجمع چربی در صورت تدریجا بیشتر شود و با سایر علائم شاخص همراه باشد، احتمال وجود نشانگان کوشینگ بیشتر می‌شود. برای مقال چربی به طور تدریجی در پشت گردن، شکم یا تنه تجمع پیدا می‌کند، اما پاها و دست‌ها لاغر می‌مانند. این نوع چاقی که به آن چاقی مرکزی یا تنه‌ای می‌گویند یک خصوصیت شایع نشانگان کوشینگ است.
درمان نشانگان کوشینگ بسته به علت به وجود آوردنده ان دارد، با درمان علت ایجادکننده تجمع چربی در صورت هم برطرف می‌شود.
همانطور که گفته شد دریافت داروهای کورتونی یا استروئیدی (که به طور خودسرانه هم به دلایل گوناگون مصرف می‌شوند) هم یک علت شایع افزایش وزن همراه با بازتوزیع چربی در بدن و تجمع آن از جمله در صورت است. در این مورد میزان یا دوز داروی مصرف و مدت مصرف آن اهمیت دارد. مصرف داروهای استروئیدی یا کورتونی اشتها را هم افزایش می‌دهد و مصرف بیشتر غذا هم ممکن است در افزایش وزن در این موارد نقش داشته باشد.
معمولا مصرف خوراکی داروهای استروئیدی یا کورتونی است که نشانگان کوشینگ و صورت ماه‌مانند ایجاد می‌کند، اما گاهی انواع تزریق یا استنشاقی داروهای اسروئیدی هم این عارضه را به دنبا لدارند.
در این موارد بهترین راه درمان این است که دوز مصرفی دارو را کاهش یا داد یا آن را قطع کرد، اما این کار باید تحت نظر پزشک انجام شود. اگر به علت مبتلا به بودن یک بیماری خاص لازم است داروی کورتونی یا استروئیدی مصرف کنید، پزشکتان تلاش خواهد کمترین مقدار یا دوز موثر دارو را پیدا کند یا در غیر این صورت داروی دیگری برای شما تجویز کند.
بیشتر بخوانید:
نظر شما